Энгель Фәттахов: “Мәктәпкәчә белем бирү системасына игътибар моңарчы җитәрлек булмады, хәзер бу юнәлештә яңа бурычлар, таләпләр куела”
Балалар бакчаларына түләү арту баланы мәктәпкәчә белем бирү учреждениесендә карап тоту һәм тәрбияләүгә, матди-техник базаны ныгытуга чыгымнарның артуы белән аңлатыла. Бүген ТР Премьер-министры урынбасары – мәгариф һәм фән министры Энгель Фәттахов журналистларга бу мәсьәлә шаукымы буенча шулай дип ачыклык кертте.
“Безнең өчен мәктәпкәчә белем бирү системасы – иң өстенлеклесе. Ул гомуми белем бирү челтәренең беренче баскычы. Бүгенге көндә Мәгариф һәм фән министрлыгы алдында бөтенләй башка бурычлар куела. Мәктәпкәчә белем бирү системасына игътибар моңарчы җитәрлек булмаганлыктан, күп нәрсәне кулдан ычкындырганбыз. Без балаларны гомуми башлангыч белемгә, бигрәк тә психологик күзлектән чыгып әзерләргә, аларның сәләтен ачарга тиешбез”, - дип ассызыклады Энгель Фәттахов.
Балалар бакчасы өчен түләү күләме учреждениенең төренә, эш режимына, баланың яшенә карый. Мәсәлән, бүген балалар бакчасында 10,5 сәгатьлек төркемгә йөрүче 3 яшьтән алып 7 яшькә кадәрге балалар өчен түләү 2283 сумнан гыйбарәт. 2015 нче елның 1 нче гыйнварыннан ул 280 сумга артып, 2563 сум тәшкил итәчәк.
Министр балалар бакчалары төзелеше программасына тукталып, 2016 нчы елга кадәр өч яшькә кадәр барлык балаларны мәктәпкәчә белем бирү учреждениеләрендә урын белән тәэмин итү бурычы куелганын искәртте. Аның әйтүенчә, узган елда республика күләмендә 6 мең 200 яңа урын, быел 10 мең 450 яңа урын булдырылган һәм 56 яңа балалар бакчасы файдалануга тапшырылган. 2015 нче елга гомуми суммасы 6 млрд 700 млн сум булган 73 балалар бакчасы төзү ниятләнә, аларның 27се Казанда ишекләрен ачып җибәрәчәк. “Бу сумманың 4 млрд сумы – республика бюджетыннан, 2,5 млрд сумы – федераль казнадан”, - дип хәбәр итте Энгель Фәттахов.
Министр балалар бакчаларына укыту-методик әсбаплар өләшенүен, шулай ук ТР Президентының мәктәпкәчә мәгариф оешмаларын мультимедиа җиһазлар белән тәэмин итү өчен, 200 млн сум акча бүлеп бирүен әйтеп узды. Ул бүгенге көндә мәктәпкәчә белем бирү системасы алдында яңа бурычлар билгеләнүен ассызыклады, моңа нисбәтле, матди-техник базаны ныгыту зарурияте туа, балаларны карап тотуга чыгымнар арта. Бу алшартлар 2015 нче елда балалар бакчалары өчен түләүнең якынча 12 процентка артуына этәргеч ясаган. “Мәктәпкәчә белем бирү системасына таләпләр артуы белән бәйле рәвештә, ата-аналар үз баласыннан күпкә күбрәк үсеш күрергә хаклы”, - дип шәрехләде Энгель Фәттахов.
Министр, балалар бакчасында тәрбияләү өчен, бер балага елына 80 мең сум акча сарыф ителүен, айлык чыгымның 7 мең сум тирәсе булуын билгеләп узды.
Энгель Фәттахов барлык компенсацияләрнең дә үз көчендә калуын искәртте. Шунысын билгеләп узарга кирәк: керем күләменә бәйле булмаган моңарчы түләнеп килгән федераль компенсация сакланачак. 2013 нче елның 1 нче сентябреннән аның күләме ата-аналар түләгән акчаның уртача күләменнән чыгып санала. Бу федераль закон таләбе. Элек исә компенсация ата-аналар түләгән акча күләменә карап билгеләнә иде. Ата-аналар түли торган акчаның уртача күләме ТР Министрлар Кабинеты Карары нигезендә билгеләнә. Ул республикада гамәлдә булган балалар бакчаларының 7 категориясенең һәммәсендә түләү суммаларын кушып 7 гә бүлү юлы белән исәпләп чыгарыла. Шул рәвешле, уртача күрсәткеч билгеләнә. Менә шул уртача күрсәткечнең беренче бала өчен 20, икенче бала өчен 50, өченче бала өчен 70 процент өлешен кире кайтару буенча компенсация түләнәчәк. Аңа дәгъва кылу өчен гаиләнең керем күләме мөһим түгел.
Татарстан, федераль компенсациядән тыш, гражданнарның кеременә карап, аерым адреслы компенсация дә түли. Аңа керем күләме җан башына 20 мең сумнан кимрәк булган һәр гаилә дәгъва кыла ала. Керем күләме никадәр азрак булса - компенсациясе күбрәк. Әйтик, гаиләнең керем күләме бер әгъзасына 10 мең сумнан кимрәк булган гаиләгә балалар бакчасында 10,5 сәгатьлек төркемгә йөрүче беренче баласына, “РФ Мәгариф турындагы” Закон нигезендә, 257 сум күләмендә акча кире кайтачак, өстәмә республика компенсациясе 767 сумны тәшкил итәчәк. Шул рәвешле, балалар бакчасы өчен ата-ана кесәсеннән чыккан акча 1539 сум булачак.
Күп балалы гаиләләр ата-ана түләргә тиешле сумманың яртысын түли, шулай ук компенсация алу мөмкинлегенә ия. Физик мөмкинлекләре чикле, туберкулез интоксикациясе булган, ятим һәм ата-ана каравыннан мәхрүм калган балалар бакчага бушлай йөри.